عراق، پس از پشت سر گذاشتن دیکتاتوری صدام و حمله آمریکا، هنوز فرصت بازسازی نیافته بود که زمزمهٔ حضور داعش در کشور پیچید؛ جنایتکارانی که تا به امروز، زخم حضورشان بر تن عراق، سوریه و حتی ذهن تمام مردم جهان نقش بسته است. عراقِ معاصر هنوز زخمها و خرابیهایی بر پیکرهٔ نحیف خود دارد که برای ترمیم آنها به سرمایهٔ مادی و معنوی زیادی نیاز است؛ بهویژه شهرهای زیارتی عراق که چه در زمان صدام و چه در زمان داعش، اولین هدف هجوم و غارت متجاوزان بودند.
در این حالوهوا، حاج قاسم سلیمانی در زیارتهایش از اماکن مقدس عراق و مشاهدهٔ خرابیها و لطمههای واردشده به بناها، تصمیم به تغییر در شرایط عتبات مقدسه گرفت. ایشان با کمک چند خیر و استادکار، تعمیرات جزئی را در این حرمها آغاز کرد. ولی هرچه زمان پیش رفت و حضور زائران افزایش یافت، نیاز به ایجاد یک ستاد منسجم برای بازسازی و بازآرایی عتبات بیشتر احساس شد. تا اینکه بالاخره پیشنهاد تشکیل این ستاد داده شد، و با موافقت نهادها پذیرفته شد و در نهایت، کار به دست مهربان و بخشندهٔ مردم ایران افتاد.
در طول این سالها، ستاد در سه مرحله اقدامات خود را پیگیری کرده است تا پاسخگوی نیازهای زائرین عتبات مقدسه باشد: مرمت کوتاهمدت، بازسازی میانمدت و طرحهای توسعهٔ بلندمدت. در این سه مرحله، ضمن برطرف کردن نیازهای اولیه، تلاش شده است فضایی درخور شأن زائران بقاع متبرکه ایجاد شود. در کنار طرحهای مرمت و بازسازی میانمدت، ساخت و توسعهٔ حرمهای مطهر نیز در دست اقدام است.
در نجف اشرف، با اجرای طرح توسعهٔ حرم مطهر امام علی علیهالسلام مزین به نام شبستان حضرت زهرا سلاماللهعلیها، که مجموعهای عالی از آثار فاخر هنر و معماری ایرانی–اسلامی است، بخش عمدهای از نیاز زوار به اماکن زیارتی، رفاهی و بهداشتی برطرف شده است.
در کربلای معلی، توسعهٔ حرم شرایط خاصی داشت. در این مکان مقدس که در عمق کمی از سطح زمین، آبهای زیرسطحی جریان دارند، باید بنایی عظیم در دو طبقهٔ زیرسطحی و طبقات سطحی احداث میشد. این چالش با استفاده از تکنولوژی و ابزارهای خاص روز دنیا، مانند دستگاه هیدروفریز رفع شد تا جلوی ورود آبهای زیرسطحی گرفته شود. فاز نخست طرح جامع توسعهٔ حرمهای مطهر در کربلای معلا، مزین به نام صحن و شبستان حضرت زینب سلاماللهعلیها، با سرعت بسیار بالا در حال پیشرفت است.
کاهش قطر ستونهای کنار ضریح، همزمان با مقاومسازیها، طرح دیگری است که به دلیل نزدیکی به ضریح، حساسیت و ضرورت تحمل وزن گنبد جدید حرم، اهمیت بسزایی دارد. این پروژهها از آن رو حائز اهمیت هستند که علاوه بر افزایش استحکام و امنیت بنای حرم شریف، سهم بسیاری در ایجاد فضای مناسب زیارت ضریح مطهر، بهویژه در ایام اربعین حسینی دارند.
در کاظمین مقدس، که از نظر حفظ آثار فاخر هنری بهجامانده از دورههای مختلف تاریخی اهمیت بسیاری دارد، هماکنون طرح توسعهٔ حرم مطهر امامین جوادین علیهماالسلام، مزین به نام صحن و شبستان امام محمد باقر علیهالسلام با سرعت و ظرافت در حال اجراست.
در سامرا، که منزل پدری امام زمان عجّلاللهتعالیفرجهالشریف و محل غیبت امامش است، به دلیل موقعیت جغرافیایی، سیاسی و امنیتی، شرایط بسیار متفاوت بود. با وجود تخریب کامل بنای حرم، همزمان با دفع و نابودی دشمنان تکفیری، ساخت و مقاومسازی حرم نیز با سرعت انجام شد.
اکنون با ورود میلیونی زائران به این سرزمین مقدس، شاهد برآورده شدن آرزوی سردار حرم و معمار حرم هستیم. ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات با اعتماد و حمایت مردمی که عشق امیرالمؤمنین علیهالسلام و خاندانش را در دل دارند، به کار خود ادامه خواهد داد.
به امید ساختن حرم بقیع و البته قدس شریف.